Kýþ mevsimi, göz saðlýðýmýzý hayli olumsuz etkiliyor. Bu durumun en önemli nedeni; Günlerin kýsalmýþ, gecelerin uzamýþ olmasý ve gözlerin göreceli olarak daha karanlýk bir döneme uyum saðlamaya çalýþmasý…  Göz Saðlýðý ve Hastalýklarý Uzmaný Profesör Doktor Emrah Altýparmak, yaþam biçiminin deðiþmesi nedeniyle ihtiyacýndan daha az uyuyan çocuk ve gençlerde uykuya baðlý göz sorunlarý oluþabileceðine dikkat çekiyor.

Kýþ mevsimi, kýsalan günler nedeniyle gün ýþýðý yerine yapay ýþýk altýnda daha çok saat geçirdiðimiz zaman anlamýna da geliyor. Günlerin kýsa, gecelerin uzun olmasý ister istemez uyku/uyanýklýk ritmimizi (Sirkadyen ritm) etkiliyor. Bu durum vücudumuzda pek çok deðiþikliðe neden oluyor. Bu deðiþikliklerden biri de gözlerimizde ortaya çýkýyor.

Kýþa özgü bu deðiþimin yaný sýra günümüzde yapay ýþýk altýnda daha uzun saatler geçirmek durumunda kalmamýzýn uyku bozukluklarýnýn artýþýna, bu artýþýndan gözlerde miyopi sorunun oluþmasýna yol açabileceðine dikkat çeken Göz Saðlýðý ve Hastalýklarý Uzmaný Profesör Doktor Emrah Altýparmak þu bilgileri verdi: “Uyku bozukluklarýnýn veya daha doðru bir tabirle ‘uyku hijyeni’nin bozulmasýnýn çocuklarda miyopi artýþýna neden olup olmadýðý bilim dünyasýnda uzun zaman bir tartýþma konusu oldu. Bunun nedeni, bazý çalýþmalarda az uyuyan çocuklarýn daha sýk miyop olmasý veya miyoplarýnýn daha hýzlý ilerlemesidir. 15 bin 316 Çinli çocuk üzerinde yapýlan bir çalýþmada günde 7 saatten az uyumanýn miyopi riskini artýrdýðý gösterilmiþtir. Benzer bir çalýþma 3 bin 625 Koreli çocuk üzerinde de gerçekleþtirilmiþ ve 5 saatten az uyumanýn miyopiyi tetiklediði bulunmuþtur. Öte yandan baþka çalýþmalar bu sonuçlarla örtüþmeyen sonuçlar ortaya koymuþtur. Bunun üzerine sadece uyku süresi deðil uyku kalitesi ile miyopi arasýndaki iliþki araþtýrýlmýþ ve ilginç sonuçlarla karþýlaþýlmýþtýr. Örneðin geç saatte yatma ile hem miyopinin daha sýk görüldüðü hem de geç yatan çocuklarda miyopinin daha hýzlý ilerlediði gözlenmiþtir. Az uyuyan veya düzensiz uyku saatleri olan çocuklarýn daha sýk miyop olduðu ve/veya miyoplarýnýn daha hýzlý ilerlediði bildirilmiþtir. Özellikle “gece kuþu” tabir edilen kiþilerde, yani gündüz uyuyup gece uyanýk kalan kiþilerde bu sonuçlar daha dramatiktir” dedi.

Uyku kalitesi göz saðlýðýný etkiliyor

Aslýnda bu çalýþmalarýn tamamýnýn, gözün að tabakasýnda yer alan ve vücudun gece/gündüz dengesini saðlamaktan sorumlu özel bir grup retina hücresinin rolüne iþaret ettiðini vurgulayan Altýparmak “ipRGC adý verilen bu hücreler gözün görme görevinden çok beynin uyku/uyanýklýk ritmini ayarlamaktadýr. Bu hücreler ýþýða (özellikle de mavi dalga boyuna) duyarlýdýrlar ve doðrudan beyinde hipotalamusta yer alan ve bizim vücudumuzun içsel saati olan bir bölgeye baðlýdýrlar. Bu hücreler ýþýðý hissettiklerinde uykuda salýnan melatonin hormonunun salýnýmýný durdururlar. Melatonin hormonu normalde gece uykuda salýnan bir hormondur ve vücutta pek çok sistemin çalýþmasýný doðrudan veya dolaylý olarak etkiler. Ayný zamanda "mutluluk hormonu” olarak da isimlendirilebilir” açýklamasýnda bulundu.

En az iki saat aydýnlýkta zaman geçirilmeli

Emrah Altýparmak dikkat edilmesi gereken diðer ise þu þekilde sýraladý;

* Geç saatte yatmak, yatmadan önce cep telefonu, bilgisayar gibi ekrandan yansýyan parlak ýþýða maruz kalmak melatonin hormonu salýnýmýný olumsuz etkileyebilir. Bunun sonucu olarak da uyku problemleri ile karþý karþýya kalabiliriz.

* Çocuklarda rastlayacaðýmýz uyku problemleri ise onlarda pek çok baþka probleme neden olabileceði gibi, gözlerinde daha sýk miyopi veya miyopinin hýzlý artmasýna neden olabilir.

* Çocuklarda ve gençlerde göz saðlýðýnýn korunabilmesi için uyku hijyeninin korunmasý da büyük önem taþýmaktadýr. Özellikle gün ýþýðýnýn kýsa olduðu ve yapay ýþýða daha çok maruz kaldýðýmýz kýþ günlerinde çocuklarýmýzýn uyku saatlerine dikkat etmeli ve özellikle uykudan en az 2 saat önce dijital cihazlarla iletiþimlerini sonlandýrmalarýný saðlamalýyýz.

* Mutlaka kullanmalarý gereken bir durum varsa mavi ýþýðý azaltmak yoluyla uyku hijyenlerini koruyabilir, dolaylý olarak da göz saðlýklarýný koruyabiliriz.

* Günler kýsa da olsa günde 2 saat açýk havada aydýnlýkta zaman geçirmenin miyoptan uzak kalmakta en koruyucu yöntemlerden biri olduðunu aklýmýzdan çýkarmamalýyýz…